Fahrettin YILDIZ Vahyin Aydınlığında

Peygamber Muhammed (as)

Hz. Muhammed, bir beşerdir ve aramızdan biridir. Ancak o, sıradan bir insan değildir. Onu, diğer bütün insanlardan ayıran, kendisine verilen “risalet misyonu” ve bu misyonun ona kazandırdığı “manevi şahsiyettir.” Çünkü Allah onu, vahiy almakla ve peygamberlerin sonuncusu olmakla onurlandırmıştır. Bu yüzden Hz. Muhammed hem bir beşer hem de Allah’tan vahiy alıp onu insanlığa tebliğ eden bir peygamberdir. Zira o, vahye mazhar olduktan sonra yeni bir kimliğe bürünmüş ve risalet misyonunu yüklenmiştir. Hemen belirtelim ki Kur’an diliyle insanlığa önder ve örnek şahsiyetler olarak takdim edilen bütün peygamberlerin kişilik ve öğretilerinde şu üç temel özellik dikkat çekmektedir. Bunlardan ilki “görev ve sorumlulukları ifade eden” misyon; ikincisi “görünüm ve davranışları belirten” vizyon; üçüncüsü de “gayret ve çabaları file getiren” aksiyondur. Hz. Muhammed’in peygamber olduktan sonra yüklendiği belli başlı görevler ise şunlardır:

a. Şahitlik: Bununla “onun, insanların bu dünyada yaptıklarına, ahirette yapacağı tanıklık” kastedilmiştir diyenler olmuşsa da, bu tanıklığın dünya ile ilgili olması da mümkündür. Çünkü o, bir Resul olarak öncelikle vahyin şahidi, hakkın tanığıdır. Ayrıca örnek şahsiyetiyle, risaletin en büyük delilidir. (bk. Müzzemmil 73/ 15; Ahzab 33/ 45; Feth 48/ 8 vb.)
b. Uyarma (İnzar): Risalet misyonunda en önemli ve öncelikli görev, “uyarma/inzar”dır. Zira ondan “kalkıp insanları uyarması” istenmiştir. (Müddessir 74/ 1-2) İnzar “muhatabı uyarmak; kötü ve korkunç olan şeyden sakındırmak ve kötü akıbetin vahametini önceden bildirmek” demektir. Uyarma görevi, başlangıçta sadece yakın akrabalara ait kılınmışken bilahare bütün Mekke’ye ve çevresine, sonunda da Kur’an’ın ulaştığı herkese yöneltilmiş; böylece Hz. Muhammed ulaşabildiği bütün insanları uyarmıştır. (En’am 6/ 92; Şuara 26/ 214; Şura 42/ 7; Meryem 19/ 97; Yasin 36/ 69-70 vb.)

c. Müjdeleme (Tebşir): Müjde, “insanı sevindiren ve mutlu eden iyi haber” demektir. Müjdelemek de, insanlara iyi haberler vermek, güzel haberlerle ümit aşılamak ve onları motive etmektir. Hz. Peygamber’in uyarıcılıkla birlikte zikredilen diğer bir vasfı da müjdeci (beşîr) oluşudur. (krş. Meryem 19/ 97; Bakara 2/ 119; Fâtır 35/ 24 vb.) O, inanıp iyi işler yapanları, mükâfatla müjdelemekle de emrolunmuştur. (Bakara 2/ 25; Yunus 10/ 3; Ahzab 33/ 47 vb.) Hz. Peygamber de bu görevi hem bizzat kendisi yerine getirmiş hem de ashabına müjdeci olmalarını öğütlemiştir. (Buhari, İman, 29; İlim, 11)
“Kolaylaştırın, zorlaştırmayın; müjdeleyin, nefret ettirmeyin” (Buhari, İlim, 11) beyanları ona aittir.

d. Da’vet: Hz. Muhammed’in bir görevi de, kişileri ve toplumları Allah’ın dinine çağırmak ve bu uğurda her türlü mücadeleye göğüs germektir. (krş. Ahzab 33/45–46 vb.) Aslında da’vet, “müjdeleme (tebşir), uyarma (inzar) ve hatırlatma (tezkir) kavramlarıyla ifade ve ifâ edilen bir görev olsa da o stratejik bir olgudur; onun statik ve sabit ilkeleri olduğu gibi, şahıstan şahısa, toplumdan topluma, zaman ve zemine göre değişen yönleri de vardır. Bu yüzden vahyin güdümünde ve gözetiminde yapılan davet çalışmalarında Rabbânî ve nebevî bir strateji takip edilmiş; bu da Müslümanlar için davet yönteminin ideal bir pratiğini oluşturmuştur. Bu nebevî metot, bugün de yolumuzu aydınlatacak en büyük ışıktır.

e. Tebliğ: Hz. Peygamber’in en başta gelen görevi, Allah’tan aldığı vahiyleri ve o vahiylerden oluşan dini insanlara duyurmaktır. Bunun için tebliğ, risaletin en vazgeçilmez şartıdır. (Maide 5/ 67) Aslında bütün peygamberlerin en önemli misyonu “Allah’ın mesajlarını insanlara ulaştırmak ve İslam iktidarını gerçekleştirmek” olmuştur. Hz. Peygamber de Allah’tan aldığı vahiyleri, insanlara aynen ulaştırmıştır. Ancak o, ne pahasına olursa olsun, insanların hidayetini ve itaatini sağlamakla yükümlü değildir; ona düşen yalnızca tebliğdir. (bk. Âl-i İmran 3/ 20; Maide 5/ 92, 99 vb.) Bu, Hz. Peygamber’in insanları inanmaya zorlayamayacağı ve inanmayı gerçekleştirememekten dolayı sorumlu tutulamayacağı anlamına gelir. Nitekim o: “Allah beni tebliğci olarak gönderdi, zorlayıcı bir zorba olarak değil” buyurmuştur. (Tirmizi, Tefsir, 66)
f
f. Tilavet: Hz. Peygamber’in, Rabbinden gelen vahiyleri, ayet ve sureleri insanlara okuyarak duyurmasıdır. (İsrâ 17/ 106; Ankebût 29/ 45) İlahi irade onu, Allah’ın kitabını insanlara okumakla da görevlendirmiştir. (Yunus 10/ 16; Neml 27/ 92)
Tebliğ ve tilavet göreviyle ilgili olan bir hususun çok iyi bilinmesi gerekir. Hz. Peygamber, sadece kendisine Kur’an olarak inzal edilen vahyi değil, bu vahyin bir bilgi ve amel olarak yerleşmesini temin edecek başka bilgileri de tebliğ etmiştir. Vahyin pratik bir hayata dönüşmesi de bu şekilde gerçekleşmiştir. Çünkü pratik gerektiren bazı bilgiler, Hz. Peygamber’e Cibril tarafından bizzat öğretilmiştir. (Necm 53/ 5)
Buraya kadar sayılan görevler, Peygamber Muhammed’in (as) inanan-inanmayan ayrımı yapmaksızın tüm muhataplarla ilgili olan görevleridir. Bundan sonrakiler ise daha ziyade inananlarla ilgilidir.