ÇÜRÜME

Abdurrahman ZEYNAL

Osmanlı Devleti'nin o ihtişamlı günlerinde çürümeyi görüp "nasihatname", "risaleler" adlı kitaplarını telif eden insanlar kalemlerini eğmeden, bükmeden yazmış ve söylemişler.

Gelibolulu Mustafa Ali "Nushatü's- Selatin"(Sultanlara Tavsiyeler) adlı eserinde,
Yazarı belli olmayan "Hırzü'l- Müluk"(Hükümdarların Tılsımı) adlı eserde,
Hasan Kâfi el- Akhisari "Usulü'l-Hikem fi Nizami'l-Alem"(Dünya Düzeni İçin Hikmetli Yollar),
Veysi, Üveys b. Mehmed "Habname" adlı eserinde,
Anonim bir eser olan "Kitab-i Müstetab'da",
Koçi Bey Risalesinde, yine Koçi Beye ait olma ihtimali olan "Veliyüddin Telhisleri" adlı kitapta,
Aziz Efendinin kaleme aldığı "Kanun-Name-i Sultani li Aziz Efendi" adlı eserde,
Yazarı Anonim olan "Kitabu Mesalihi'l-Müslimin ve Menafi-i'l Müminin" adlı eserde yani Müslümanların İşleri ve Müminlerin Kitabında bozukluklar ve çareler üretilmişti.
Kâtip Çelebinin "Düsturü'l Amel li-Islahi'l Halele"(Bozuklukları düzenlemede Eylem İlkeleri) adlı eser,
Hazerfen Hüseyin Efendi "Telhis'ü-Beyan Fi Kanin-i Al-i Osman" adlı eserinde,
Defterdar Sarı Mehmet Paşa "Nesayihü'l-Vüzera ve'l Ümera" adlı eserinde,
Koca Sekbanbaşı Risalesinde 

Çürümenin, yıkılmanın, haksızlığın, hukuksuzluğun, adam kayırmanın, rüşvetin, yalanın, gıybetin bir imparatorluğa ne kadar zarar verdiklerini özellikle1550-1700 yılları arasında çekilen sıkıntıları kaleme almışlar ve devleti yönetenlere sunarak çözüm üretmelerini tavsiye etmişlerdi.

Yaşanan acı olaylar gösteriyor ki bu kadar çaba boşa gitmiş ve tedbirler alınmamıştı.

Sonuç belli...

Koca bir cihan imparatorluğu çöktü. Yok oldu...

İşte çürüme devlet için ne idiyse, Marmara Denizinde görülen "Müsilaj" da bu kadar tehlikeliydi.