ÇİMPE KALESİNDEN VİYANA’YA, ÇANAKKALE’DEN GALİÇYA’YA
İzzettin KÖMÜRCÜ
Gazeteci Yazar Hamit Puhaloğlu tarafından YENİGÜN Gazetemiz, Taraklı temsilcisi İzzettin Kömürcü ziyaret edildi. Gazetemize yapılan ziyaret esnasında Kömürcü Hamit Puhaloğlu ile Çanakkale gazilerimiz, Galiçya şehitlerimiz hakkında bilgi alışverişinde bulundular
Puhaloğlu,Osmanlı devletinin kurulduğu Taraklı’dan sonlandığı Galiçya Cepesine kadar tarihte bir yolculuk yaptılar
Ukrayna gezisi sırasında Osmanlı devletin 1916 Rusya ile savaşmak için gönderdiği 33 000 askerin savaşta şehit olduğu ‘Galiçya’ denen bölgenin dikkatini çektiğini. Ancak Galiçya Bölgesi’nde bu tarihi anlatacak hiçbir şey bulunmadığını ve Askerlerin orada sahipsiz olduğunu söyleyen Puhaloğlu, oraya “Atatürk Kültür Merkezi Galiçya Şehitleri” adında kültür merkezi yapılmasını istiyor. Röportajımız ise şu şekilde; Ukrayna’ya gitme sebebiniz nedir? 21-30 Kasım arası babaannemin memleketi olan akrabalarımı bulmak için Ukrayna’ya gittim. Tatarların Kırımdan gelip en çok yaşadığı yerlerden biri Ukrayna’nın Lviv şehridir. Bize Lviv hakkında bilgi verebilir misiniz? Lviv bir buçuk milyon nüfusu olan bir şehir. 362 kilise var. Katolik Hıristiyan bunlar, 1500 tatar var. 10 000 Müslüman var. Burada bulunan Müslümanların ise 4000 Türk. Buralarda dolaşırken enteresan bir şekilde ‘Galiçya’ denen bir bölge dikkatimi çekti. Galiçya, Osmanlı Devleti’nin Çanakkale Savaşı’ndan sonra 1916 yılında Keşan ve Uzunköprü’den 33 000 Çanakkale gazimizi Osmanlı devletinin Almanlarla birlikte Rusya ya karşı savaşmak için gönderdiği özel birliklerdir. Bunlar uzun boylu dil bilen, yakışıklı ve sağlıklı askerlerdir. Bu 33 000 askerin 12 000 – 13 000 civarı Galiçya’da şehit olmuşlar. Bu yıl da Galiçya’da ki şehitlerimizin 100. yıl dönümü ve bunların özelliği Çanakkale’nin 15. Kolordusundan seçilmiş altı tümen var. Bu tümenlerden de alaylar var. Alayların biri de 57. Alay. 57. Alayın merkezi de Tekirdağ. Yani orada ki şehit olan askerlerimiz Atatürk’ün arkadaşları. Orada bu tarihi yansıtacak herhangi bir müze, askerlerin anılarını yaşatan bir şey yok mu? Bir kültür merkezi yok. Ve bu bölgede hiç cami yok. Atatürk’ü anlatan bir özellik yok, müze yok. Yalnız, sahipsiz şehitlerimiz orda. Eğer biz o gün 13000 şehidi vermeseydik belki de 1917-18’lerde İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar boğazı işgal ederlerdi. Musul, Kerkük elimizden gitmezdi. Düşündüm, taşındım bu Galiçya’yı niye tarihçiler anlatmıyor diye? Araştırdım. 57. Alayın merkezi Tekirdağ. Galiçya’da da 57. Alayın askerlerinin arkadaşları şehit olmuşlar. Ve sayıları 12000- 18000 arası. Ve bunların orada anlatacak bir kültür merkezi, aş evi, misafirhane, cami olması gerek. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşu Çanakkale ve Galiçya’dan başlıyor. Ondan sonra kalan askerlerimiz Türkiye Cumhuriyetini kurtarmışlar. Buradaki kültür merkezinin adı “Atatürk Kültür Merkezi Galiçya Şehitleri” adı olmasını tüm Türk Milletinden istiyorum. Burası da Tekirdağ olduğu için Tekirdağ’ın Belediye Başkanı ve tüm belediye başkanlarına da Galiçya Bölgesi’ne gidip incelemelerini ve orada ki şehitlerimize sahip çıkmasını bir Türk Vatandaşı olarak istiyorum. Türk milletinin bu konuya önem vermesini istiyorum. Bu kadar bilgiyi nereden öğrendiniz? Orada gezerken şansa öğrendim. Bilmiyordum.362 kilise olan Katolik Hıristiyanların olduğu bir yerde 12.000 şehidimiz var. Peki o kadar Türk var, Türklere ait bir şey yok mu? Yok bizden giden Türklerde çok nitelikli insanlar değil. Lviv dışında hangi şehirleri gezdiniz? Bu şehirler hakkında neler söyleyebilirsiniz? Buradan giden orada kalmış insanlar. Ben orada kaldığımda bir büyükelçi görevlimi, konsolosluk görevli mi görmedim. Sahipsiz. Kaç ilini gezdim? Odessa’yı gezdim. Cami var Arap. Kiev’e gittim varmış görmedim. Bizim ‘Odessa’ denen yer Hacı Bey oranın adı Araplar cami yapmış sağolsunlar. Bizim orada İstanbul Büyükşehir Belediyesi bir sürü park yapmış. Kardeşim TRT 1,TRT 2, TRT 3 izlenmiyor. Hiçbir Türk televizyonu izlenmiyor. Ben, Odessa’ya yardım yapıyorsam karşılığında da TRT izlenmeli demeliyim. TİKA gidiyor çalışıyor. Daha öncede Sırbistan’a gitmiştim. Bayraklı camisi var. Caminin abdest alma yeri yok. TİKA gidiyor mezarlığı tamir ediyor. Yaşayan insanlara oradaki önemli şeyleri yap. Onlarda denetlenmiyor. Orada ki Müslüman insanlara sekiz tane sesli Kuran-ı Kerim götürdüm verdim. İnşallah okurlar. İlk operaya gittim. İlk kez opera seyrettim. Mesela operanın ne olduğunu biliyordum. Ben dine imana inanmayan bir insan olsam her günde bir operaya gitmek isterim. Çünkü sesler çok güzel. Fakat İslam tarihini bildiğim için sonuçta operada bir tane buzağı geldi. Buzağıdan sonra onun etrafında tiyatro gösterileri oldu. Ben İslam tarihini biliyorum. Bir zamanlar buzağına tapan insanlar var ya belki de opera dinin bir başka versiyonu olarak devam ediyor. Ukraynalılar çok dindar insanlar çok saygı duydum. Bütün çocukları ile birlikte kiliselere gidiyorlar. Biz müslümanız Cuma namazı kılacak yer bulamadım. Bizim farkımız şu, Türkler çalışmak için yaşayan bir millet. Köle olmuşuz bana göre. Ukraynalı ise yüzde 50 fakir olduğu için yaşamak için çalışıyorlar. Diplomatik ilişik yok mu burayla ? Hiç yok. Ben Tatar akrabalarımı buldum. Adam bana güvenmedi. Rus ajanı sandı. Kimse kimseye güvenmiyor. Ben o şartlarda dolaştım. Risk aldım. Dil bilmiyorum. Babaannemin soyunu bulduk ama güven sağlayamadık. Aradan 102 yıl geçmiş. Tatar satar diye bir atasözü çıkarmışlar. Orada Müslüman birileriyle tanışma fırsatınız oldu mu? Bir tane kaldığım otel de kalıyordum. Domuz eti olmayan bir yer ararken Tatar lokantasını buldum. Orada cami resmini gördüm. Türkçe az biliyorlar. Orada dedim: ‘Bu caminin resmi var da cami nerede?’Kırım’da kaldı’ dediler. Moskova’ya 10 000 kişilik cami yapmış Türkiye Cumhuriyeti. Recep Tayyip Erdoğan’a da teşekkür ederim. Ama 12 000 şehit olan yerde cami yok. İnsanlar sokakta dışarılarda. Kedi köpekler insandan daha kıymetli evlerde. Türkiye ne yapabilir? Aş evi yapabilir. Fakirler ücretsiz hastane yapabilir. Çünkü orada hastane çok pahalı. Sokakta yatan insanlara misafirhane yapılabilir. Cami, kültür merkezi yapabilir. Kültür merkezi ısrarla adı:’ 1916 Galiçya Şehitlerimiz Atatürk Kültür Merkezi ‘adında olmalı.
