İzzettin KÖMÜRCÜ'nün kaleminden

İzzettin KÖMÜRCÜ

Taraklı’da doğup büyüyenlerin sofrasında mutlaka yer etmiş, adını duyan herkesin yüzünde bir tebessüm oluşturan bir fasulye vardır: Bombay fasulyesi. Ancak biz Taraklılılar onu “Dombay fasulye” olarak biliriz, öyle tanır, öyle severiz. Bu sadece bir isim değişikliği değil, aslında Taraklı kültürünün, yöre ağzının, toprağa bağlılığın bir yansımasıdır.

Eskiden Taraklı ve çevresinde bolca yetiştirilirdi “Dombay fasulyesi”. Haziran ayında toprakla buluşur, sabırla büyütülür, Ekim –Kasım aylarında ise hasat edilirdi.Tarlalardan yükselen o özel kokuyu tarif etmek zordur. Büyük ve etli taneleriyle hem göze hem damağa hitap ederdi. En çok da piyazı ve zeytinyağlı pilakisi yapılır, sofraların başköşesinde yerini alırdı. Şimdi kulağa inanılmaz gelebilir ama bu fasulye bir zamanlar sadece İstanbul mutfaklarını değil, Avrupa’yı da süslerdi. Taraklı’dan İstanbul’a götürülür, oradan da başta Fransa olmak üzere pek çok ülkeye ihraç edilirdi.

Elbette bu kadar özel bir ürün, her toprakta yetişmez. “Dombay fasulyesi”, Taraklı’nın kendine özgü ikliminde, o verimli, sabır isteyen topraklarında hayat bulur. Bu yüzden de değeri başkadır. Ne yazık ki bugün bu fasulyeyi bilenlerin sayısı her geçen gün azalıyor. Yeni neslin çoğu onun adını bile duymamış olabilir. Market raflarında gördükleri büyük taneli fasulyelerle karıştırmaları işten bile değil. Oysa “Dombay fasulyesi” bir tat meselesi olduğu kadar, bir kültür meselesidir.

Yalnızca tuzlu yemekleriyle değil, tatlısıyla da hatırlanırdı bu fasulye. Evet, yanlış duymadınız: “Dombay fasulyesi”nden tatlı yapılırdı. Fasulye önce kaynatılır, kabukları soyulur, sonra yeniden kaynatılıp pekmez ve şeker ile karıştırılarak nefis bir tatlı haline getirilirdi. Biz çocukken içine ekmek doğrayıp kaşık kaşık yediğimizi çok iyi hatırlıyorum. Kestane şekeri tatlısını andıran bu tatlı, bugün neredeyse hiç bilinmez ama bir dönem Taraklı sofralarının sürpriz lezzetlerinden biriydi.

Tıpkı Taraklı eriği gibi, “Dombay fasulyesi” de bir zamanlar Taraklı’nın simgelerindendi. Şimdi ise unutulmaya yüz tutmuş bir değer. Ama hâlâ geç kalmış değiliz. Bu topraklarda yeniden can bulabilir. Genç kuşaklara anlatılırsa, yeniden ekilirse, yeniden sofralara taşınırsa… Belki yine İstanbul’a gider, belki yine Avrupa’ya ulaşır.

Ama her şeyden önemlisi, yeniden Taraklı sofralarında yerini alır. Çünkü bazı tatlar sadece karın doyurmaz; hatıraları, duyguları, geçmişi de taşır sofraya. “Dombay fasulyesi” işte tam da böyle bir tat.

O yüzden şimdi bu satırları okuyan herkese küçük bir çağrı yapmak istiyorum: “Dombay Fasulyesi” ni unutmayalım. Hatırlayalım, anlatalım, yetiştirelim. Geçmişin izini geleceğe taşıyalım.

Çünkü bazı lezzetler sadece damakta değil, kalpte yer eder.

Haftaya tekrar görüşmek dileğiyle sağlıcakla kalın. Esen kalın