TARAKLI TARIM VE GIDA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

İzzettin KÖMÜRCÜ

Geyve ilçesi Poydular ve Sabırlar mahalleleri sınırında, yaklaşık 72 hektarlık alanda “Geyve Gıda İhtisas OSB” kurulması planlanmış; bunun için “ön talep toplama” yöntemiyle yeterli yatırımcı aranmaktadır.
Başvuruların gerekli asgari talebe ulaşmaması nedeniyle başvuru süresi 15 Ocak 2026 tarihine kadar uzatılmıştır.

Yer seçimi tartışmalıdır. Ulaşım açısından uygun mesafelerde yer alması olumlu bir unsur olarak görülse de, bölgedeki tarım ürünlerinin işlenmesiyle katma değer yaratılması ve istihdama katkı sağlanması beklentisi bazı soru işaretlerini de beraberinde getirmektedir. Bu tür projelerle yaklaşık 2.500–3.500 kişiye kadar istihdam potansiyeli oluşabileceği ifade edilmektedir. Ancak…

Bu projenin olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Ön talep toplama sürecinin ilk aşamasında beklentilerin altında kalınması bunun en önemli göstergesidir. Yatırımcı ilgisi yeterli değilse, OSB kurulmasının yeniden değerlendirilmesi gerekir.

Yerel halk ve çevre örgütleri bu alanın sanayileşmesine sıcak bakmamaktadır. Burası Sakarya’nın en verimli meyve ve sebze havzalarından biridir. Bu alana OSB kurulması, tarımsal yatırımı yok edip aynı yatırımı sanayiyle yeniden yapmak anlamına gelmektedir.

Planlama süreci yalnızca kamu kurumları tarafından yürütülmektedir. Yerel üreticiler, çevre grupları ve sivil toplum kuruluşları bu sürecin dışında bırakılmıştır. Burada öne sürülen “hammaddeye yakınlık” gerekçesi, tarım alanlarının sanayiye feda edilmesi anlamına gelmektedir.

Bölgedeki köylüler, bu alanın ekolojik tarım vadisi olarak kalmasını istemektedir. OSB’nin kurulmasıyla geleneksel tarım arazilerinin yok olacağından, kendilerinin bu topraklardan koparılacağından ve gelecek nesillerin geçim kaynaklarını kaybedeceğinden endişe duymaktadırlar. Bu nedenle seslerini duyurmak amacıyla haklı eylemler yaparak medyada yaşadıkları sorunları dile getirmektedirler.

Sonuç olarak değerlendirildiğinde; bu projede yerel halkın rızası bulunmamaktadır. Yaşayan halkın geçim modeli zarar görmekte, çiftçi tarımdan koparak göçe zorlanmaktadır. Bu durumda kurulması planlanan OSB’nin yaratacağı istihdam, gerçekten yerel halka fayda sağlayacak mıdır?

Buradaki sorun “Organize Sanayi Bölgesi” fikri değil, yer seçimidir.

Değerli okuyucularım; ben de dünyanın gıdaya olan talebinin giderek artacağını öngörüyorum. Adapazarı’nın tarihinde tarım ve orman ürünleri ihracatı önemli bir yer tutmaktadır. Buna rağmen, neden bugün modern teknolojiyle dünya pazarında söz sahibi olamadığımızı sorguladım. Madem Sakarya’da bir Gıda OSB düşünülüyor, neden doğru yerde olmasın diye düşündüm.

Bu noktada, yaptığım araştırmalar sonucunda Taraklı’nın bu tasarım için uygun bir ilçe olduğunu düşünüyorum ve nedenlerini sizlerle paylaşmak istiyorum.

Taraklı, Sakarya iline bağlı bir ilçedir. Marmara Bölgesi’nde, ilin doğusunda yer almaktadır. Sakarya merkezine yaklaşık 60–65 km, Bolu’ya 28 km, Geyve’ye 34 km, Pamukova’ya 48 km, Bilecik’e ise 30 km uzaklıktadır. Akyazı’ya 80 km, Karasu’ya 110 km mesafededir. Deniz seviyesinden yüksekliği yaklaşık 480–560 metre arasındadır.

Belediye verilerine göre Taraklı’nın yüzölçümü 334 km²’dir. Bunun %20’si tarım alanı, %60’ı orman ve fundalık alan, %10’u çayır ve mera alanı, %10’u ise tarım dışı alanlardan oluşmaktadır. Nüfusu yaklaşık 6.500–7.500 civarındadır. İklimi Akdeniz ile Karadeniz iklimleri arasında geçiş özelliği göstermektedir.

Geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve turizmdir. Osmanlı döneminden kalma mimari dokusu, termal ve doğa turizmi potansiyeli, sakin yaşam tarzı, temiz havası ve doğa yürüyüşleriyle öne çıkan tarihi ve kültürel bir ilçedir.

Görüldüğü üzere Taraklı, tarım dışı alanlarıyla klasik OSB modeli dışında, sınırlı çevre hassasiyetini esas alan bir ihtisas OSB modeli için uygun şartlara sahiptir.

Büyük ölçekli olmayan, yaklaşık 100–150 hektar arasında, tarım dışı alanlarda kurulacak bir Gıda İhtisas OSB mümkündür. Ayrıca tarihi dokuya zarar vermeden hazırlanacak yeni imar planlarıyla, en az 3 bin kişinin yaşayabileceği sosyal alanlara sahip “yeni bir Taraklı” oluşturulabilir. Böylece ilçeye ilave bir yaşam merkezi kazandırılmış olur.

Kurulacak tesislerde atık su geri kazanım projeleri ve yenilenebilir enerji (GES) kullanımıyla sürdürülebilir sanayi modeli hayata geçirilebilir. Mevcut yasal teşvikler, vergi muafiyetleri ve kırsal kalkınma fonları kullanılarak Sakarya bu alanda örnek bir il olabilir.

Bu sayede doğa, turizm ve “sakin şehir” kimliği korunurken; tarımsal üretimin değeri artar, genç nüfus için istihdam sağlanır, göç azalır, kooperatifçilik ve yerel üretim güçlenir. Ağır sanayinin olmadığı, karbon ayak izi düşük, çevre dostu bir gıda sanayi modeli kurulmuş olur.

Sakarya genelinde (Geyve, Pamukova, Akyazı vb.) hammadde açısından bütünleşik bir planlama yapılabilir. Ayrıca Bolu, Bilecik ve Ankara gibi çevre iller de bu yapıdan faydalanabilir.

Planlanacak ihtisas Gıda OSB’de; meyve-sebze işleme, kurutma, dondurma, paketleme, süt ve süt ürünleri, küçük ölçekli et işleme, organik gıda üretimi, soğuk hava depoları, coğrafi işaretli ürünler ile tarımsal AR-GE ve kooperatif tesisleri yer almalıdır.

Bu model, Türkiye’de örnek olur; AB Yeşil Mutabakatı’na uyumlu, ihracata dönük ve markalaşmış bir OSB yapısı oluşturur.

Sonuç olarak; Taraklı ilçesinde, belirli kurallar çerçevesinde bir Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kurulması mümkündür ve stratejik olarak da son derece anlamlıdır.

Sağlıkla, sevgiyle, hoşça kalın.