Abdurrahman ZEYNAL Abdurrahman ZEYNAL Kalem

   İrfan Nedir?

Yayın: Güncelleme:

Mekanlar eskimekte, zaman hızla akıp gitmekte, toplumlar sahip oldukları mirası yarınlara nasıl aktarabilmenin planlarını yaparken, ecdadımız, hayat tecrübelerini, düşünce ve intibalarını bazen sözle , bazen de yazıyla gelecek kuşaklara aktarmışlardır. Geçmişten aldıkları bu hasletleri gelecek kuşaklara aktarabilmek için kelimeler, deyimler, ata sözleri ve kavramlar kullanmış, fakat istemeyerekte olsa zamanla bunların bir bölümü unutulup sözlüklerin sahifeleri arasında kalmıştır. Unutulan veya unutulmaya yüz tutmuş kelimelerden biri de "irfan" dır.

İrfan kullanım şekline göre  bilme, anlama, sezme ve kültür olarak ifade edilebilir. Refik Halit Karay konuyla ilgili şöyle bir örneği verir. "Zira onun irfan seviyesi hakkında malumatım çok azdır". Bir başka ifadeyle irfan; asırların biriktirdiği fikirlerin bütününe irfan denir. Gerçekte irfan Kur'an-i bir terim olup olay ve hadiselerin yorumlanması ve anlatılmasıdır. Cemil Meriç; İrfan ilahi olan ile insani olanın mezcedilerek nassla, yani eser idrakine sunulan büyük ezeli hakikatlere, insan oğlunun tecrübelerinden aldığı dersleri ilave ederek, olayları yeni baştan düşünmesi, tecrübenin, dini ile dünyevinin imtizacıdır" diye tanımlamaktadır.

İrfan gerçeğe ulaştırma isteği, hadiseleri güçlü seziş, emin adımlarla sonuca varıştır. Olayları bilme, anlama, sezme ve kavrama biçimidir. Bazen dini gerçekleri, sırları ve gizemleri bilme isteği olarak algılanabilir. Ancak bu zaman zaman kendi iç dinamiğinden kaynaklanan zorlukları ve tehlikeleri beraberinde getirir. Mesela Isra Suresinde "bilmediğin şeyin ardına düşme, göz gördüğünden, kulak duyduğundan ve kalp hissettiğinden sorumludur" mesajıdır.

İrfan; doğuştan getirilenlerin, terbiye ile derinleşmesi, eğitimle  zenginleşmesidir. Bunu Nedim on altıncı yüzyılda "bellî söz bilmeziz ama, biraz irfanımız vardır" ifadesiyle 19 yüzyılda Ziya Paşa'nın "kişi kendi noksanın bilmek gibi irfan olmaz" demesi, Atatürk muallimlere hitaben "muallimler cumhuriyet sizden irfanı hür, vicdanı hür yeni nesiller bekler" ifadesi ayrıca Harbiye Marşındaki "kanla irfanla kurduk, biz bu cumhuriyeti" işin boyutunu göstermesi bakımından önemi gösterirken, Şeyh Sa'dî Şîrâzî'nin "akıllı ve irfan sâhibi kimse, meyveli ağaç gibi mütevâzî olur" ifadesi olayın başka bir boyutunu işaret etmektedir.

 Günümüzde irfan-kültür ilişkilerine gelecek olursak aslında; kültür irfanın sadece bir yönünü gösterebilir, bütününü ifade etmez. Kültür bir hayat tarzıdır. Kitaplardan öğrenilir. Ahlaki hiç bir değer belirtmez. Değer yargıları farklı olan toplumların kültürlerinin farklılığı buna işaret eder. Cemil Meriç, "Osmanlı irfan, Avrupa kültürdür" demek suretiyle bu gerçeği ileri sürer. Yine Cemil Meriç hayatının sonuna doğru irfana yönelmiş olması, konuyla ilgili bir kitap yazma isteği buradan kaynaklanır.

Öteden beri tasavvufçuların irfana ve marifete baştan beri büyük önem verdiğini, irfan yolu, ariflerin tuttukları yol gibi tanımlamalar yapmaları yanında, tasavvuf büyüklerinden olan sufilere; arifler, ehl-i irfan, ehl-i marifet sahibi denilmesi bu kavramın sahiplenildiği anlamını taşır. Fakat tasavvufa dair yazılan eserlerde özellikle ilk ve ana kaynaklarda irfan yerine daha çok marifet terimi kullanılması dikkat çekmekte, buna karşılık irfan kelimesi çok az kullanılması bir hakikattir.

İrfan; kaynağı kalp ve vicdan olan fıtri ve insani bir bilgidir. "Fetvayı kalbinden iste", "vicdanına danış" anlamına gelen sözler irfana, insafa işaret edilmiş olabilir. Günah ve kötülük kirinden arındırılmış, sahih itikat, ihlâslı ibadet ve dürüstlüğü esas alan bir ahlakla donatılmış, bezenmiş, süslenmiş, saf, temiz bir kalp ancak doğru bilgi verir. Bu bilginin doğruluğunu akıl da teyit eder. Bu nitelikteki bilgiye sezgi, keşf ve ilham dendiği de olur.

Anadolu'nun en ücra köşelerinde, köylerinde, kasabalarında öyle insanlar vardır ki tavırları, davranışları ve ileri görüşlülükleri sizleri şaşırtabilir. Bu insanlar ne mektep ne medrese görmüş ve nede bir şeyhin dizinin dibinde oturmuşlardır. Ancak asırların imbikten süzülerek gelen saf, temiz berrak su gibi kristal yapıda hikmetli sözlerini söylemeleri, yaşadıkları tecrübeleri hal diliyle muhataplarına hissettirmeleri, kopacak fırtınaları önceden ön görebilmeleri bu insanların irfanına bağlanabilir.


#

Yorumunuzu Ekleyin

Adı-Soyad
E-Posta
Yorum
İşlemin Sonucu
  • Yorumlar T.C. Yasalarına aykırı olamaz.
  • Hakaret içeren yorumlar, yayınlanmasa bile yasal mercilere iletilebilir
  • KVKK Kapsamında, bilgileriniz, yasal merciler hariç kimseyle paylaşılmaz.
  • Formda doldurduğunuz bilgiler ve IP adresiniz sisteme kaydedilir.
  • Yorumunuz onaylanıp yayınlandığında, sadece yorum, isim ve yorum tarih saati gösterilir.
Yorum Ekle

Yorumlar

Ahi Naci İşsever
15.12.2016 / 13:38:41
Rahmetli KANTE RECAİ, Taraklı'da Hafız Üsen'in Rahle-i tedrisi-nde "hafızlığını 21. hatim ve tekmil ezberinden sonra, hafızlığı tescil edilmiş biriydi. Recâi Abi yaradılışındaki enerjik istidattan olsa gerek, İstambul Fener'deki İmam Hatip Okulu-nu solladı, Şeytancık Mustafa KAYA ile birlik o günlerin İstanbul VEFA FUTBOL KULÜBÜ'de de oynadılar. Sonra da, ataları haklı çıktı. Biri berber kalfası, Recai Abide belediye tahsildârı olarak Taraklı'ya avdet ettiler. "Arkası yarın..." deyip kesiyorum.Ahi Naci İşsever.
Ahi Naci İşsever
15.12.2016 / 20:13:18
Hafız Kante Recai, İstanbul Vefa kulübünde de tutunamayınca Taraklı'ya avdet etti. Nâfi İbrahim'den devren gelen çantayı teslim alarak tahsildarlık etmeye başladı.Sonra da İstanbul Beykoz'da müveyzi oldu. Şeytancık Mustafa bedava dağıtılan limon ve aferinler hatırına Taraklı'ya geldi ise de Sikeci'den kalkan bir trenle Taraklı'ya su tesisatını yapmış Almanların da vesilesiyle Almanya'ya gitti. Sözü burada kesiyorum. Devamı yazının başlığına bağlanacak.
Ahi Naci İşsever
15.12.2016 / 21:23:37
İrfan Hafız Söbü Ekrem'in Babası ve Prf.Dr Çömez Mehnet'in de (Erkal) okulda velisidirler. Söbü Ekrem'in Babası Hafız Efendi'nin gaztemiz fıkra yazarlarından Mustafa Özbilge'nin de Allah katında câri hizmetleri vardır. Allah ondan gani gani razı olsun. Bana kandinden çok oğlu söbü EKREM daha yakındırlar.Nerden nereye. Berber Kemal'in küçük kızı Emine Hanım'dan İrfan Hafız'a dair, kocası çömez Mehmet'e dair anılarını dinlemek ne iyi olurdu. 2
Ahi Naci
16.12.2016 / 00:41:29
"İrfan" sözcüğünden rahmetli İrfan Hafız'ın imajına sıçrayışımın nedeni, kocamış romantızmimizin ilgi bekleyen yalmızlığındandır.Yakın arkadaşım Çömez Mehmet'i de ölümünden beri anmayan Taraklı'nın hafsalasını kaşımak istedim.Bu beşerî unutkanlık, yarın emir-i hak geldiğinde nafsimde de nüksederse, tahmin etmişti denile.
Mektep,Okul Herhalde.
16.12.2016 / 16:14:00
Allah Allah,Abdurrahman Bey ne biçim başlık o öyle,Rahmetli Metin Sayın'ın babası,MEHMET AMCA Sağ olsaydı'da bu soruya o cevap verseydi.Hazır cevap Mehmet amca,İçin'den geldiği gibi konuşan,Gördüğünü Çekinme'den söyleyen,Ender Taraklılar'dan Birisiydi,Manifaturacı Rüştü bey'de Çok efendi,İyi bir Taraklı'lı idi.Allah Rahmet eylesin.
Ahi Naci İşsever
17.12.2016 / 09:40:05
Mesajınızı tecessüsle okudum. Kim olduğunuzu teşhis etmek zor değil. Şekerciliğin koca ustası "Esat'ın" dükkanı önündeki boş tenekelerden "şeker artığı" piyizlenirdim ben. Rahmetliler eski mezarlığa duvar yaptırırken senin esâmen yoktu. Bu denli uzun olacağını kim bilebilirdi kim? Ahi Naci İşsever.
Abdurrahman Zeynal
19.12.2016 / 15:28:03
Saygıdeğer Ahi Naci Bey yaptığın yorumlar sonucu niye İrfan dedim. Zaman Zaman unutulan kelimeleri yazmak istiyorum. Geçenlerde bir kardeşim Hocam şu "irfan" kelimesini bir yazarmısınız dedi. Yazı bunun üzerine kaleme alındı. Umarım faydalı olmuştur. Selam ve saygılarımla.

YAZARIN SON YAZILARI

TÜRKÇENİN MUHTEŞEMLİĞİ

TÜRKÇENİN MUHTEŞEMLİĞİ

Sultan Abdülhamit'in isteğiyle anayasanın metnine 18. madde olarak Türkçe girdi.
HALK HİKAYELERİ VE ÖNEMİ

HALK HİKAYELERİ VE ÖNEMİ

Yıllarca hikayeleri destanları okuya okuya onları ezberlemiş dinleyenlere kışın uzun kış gecelerinde anlatarak gençliğimi geçirmiştim
DERS KİTAPLARI VE MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

DERS KİTAPLARI VE MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

Yeni kitap demek para demek, emek demek, kağıt demek...
Ciddi Sorunlarımız Varken Kavga Etmek Niye?

Ciddi Sorunlarımız Varken Kavga Etmek Niye?

Devletimizi güçlü, milletimizi Çanakkale, Sakarya, Dumlupınar ruhuyla bir arada tutmaları zarurettir. Bu konuda gayret gösteren her kişi, kurum başımın tacıdır.
ÖLÜM VE MEZAR TAŞI

ÖLÜM VE MEZAR TAŞI

Abdurrahman Zeynal Köşe Yazısı
BİR ZAMANLAR

BİR ZAMANLAR

Toplum içinde çiklet çiğnenmediği, ağızda sigara varken bir yere girilmediği, sokak ortasında durarak konuşma yapılmadığı, yüksek sesle konuşmanın terk edep olduğu zamanlar....

GENEL BİLGİLER

Taraklı

Taraklı

Taraklı Nerede, Taraklı'nın tarihi ve coğrafi özellikleri
Taraklı Otobüs Saatleri

Taraklı Otobüs Saatleri

Ağustos 2023 Güncel Taraklı - Sakarya Otobüs Kalkış Saatleri, Taraklı Otobüs Saatler 2021, Taraklı Otobüs Tarifesi, Taraklı Sakarya ilk otobüs ne zaman? Taraklı - Sakarya Son Otobüs Ne zaman? Sakarya Taraklı İlk Otobüs Ne Zaman, Sakarya Taraklı Otobüs Saatleri, Taraklı Koop Otobüs Saatleri
Taraklı'da Gezilecek Yerler

Taraklı'da Gezilecek Yerler

Taraklı'ya geldiğinizde gezilecek yerler neresidir? Taraklı'nın en popüler gezilecek yerleri yazımızda.
Taraklı Termal Turizmi

Taraklı Termal Turizmi

Taraklı'da termal turizmi, Türkiye'deki belli başlı noktalardan biri haline gelmiştir.